ကမၻာေက်ာ္ေက်ာက္စိမ္းမ်ား ထုတ္လုပ္မႈႈ၏ ေနာက္ကြယ္

ေရးသားသူ-အယ္စိုးမင္း

စာေရးသူသည္ ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္ အလက္အျပည့္အစံုကို ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဘူမိသိပၸံအသင္း(Myanmar Geosciences Society)  ၏ (၁၃)ႀကိမ္ ေျမာက္ စာတမ္းဖတ္ပြဲ၌ ဖတ္ၾကားတင္သြင္းခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ပတ္၀န္းက်င္ေရးရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈႈမ်ား၊ နစ္နာဆံုး႐ံႈႈးႏိုင္မႈႈမ်ားကို အမ်ားျပည္သူသိရွိေစရန္ႏွင့္ သက္ဆုိင္ရာအာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမွ အခ်ိန္မီေျပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ ရည္ရြယ္၍ ဤေဆာင္းပါးကို ေရးသားတင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

    ယေန႔အခ်ိန္အခါထိ ရတနာတန္း၀င္ေသာ ေဂ်တိုက္   (Jadeite)    ေက်ာက္စိမ္းကို ကမၻာေပၚတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံတည္းမွာသာ တူးေဖာ္ရရွိႏုိင္ေသးသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ေက်ာက္စိမ္းမ်ိဳးကို ျမန္မာျပည္ေျမာက္ဖ်ားပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဖားကန္႔၊ လံုးခင္၊ ေတာေမွာ္ေဒသမ်ားတြင္ သဘာ၀တြင္းထြက္ အရင္းအျမစ္ႀကီး ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားအေနျဖင့္ ေတြ႕ရွိရပါသည္။

    မူလျဖစ္တြင္းထြက္ အရင္း အျမစ္ျဖစ္ေသာ ေဒသအေခၚ (ငုတ္ေက်ာက္)ကို ေတာေမွာ္ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ေဒသတြင္ ေဗစ့္လြန္မီးသင့္ေက်ာက ္   (Ultrabasic rocks)    မ်ား အၾကားတြင္ အေၾကာလိုက္ အေနအထားျဖင့္ ေတြ႕ရပါသည္။

    တုိက္စားပို႔ခ် တြင္းထြက္အရင္းအျမစ္ျဖစ္ေသာ ေဒသအေခၚ(ဂေတေၾကာ)ကို ဖားကန္႔၊ လံုးခင္ေဒသမ်ားတြင္ အနည္က် ေက်ာက္ လႊာမ်ားျဖစ္သည့္ ဥ႐ုစရစ္ျဖဳန္း ေက်ာက္လႊာႀကီးမ်ားတြင္ အတံုး အခဲလိုက္ အေနျဖင့္ ေတြ႕ရွိရ သည္။ ယင္းတုိက္စားပို႔ခ်တြင္း ထြက္ အရင္းအျမစ္မွ ေက်ာက္႐ိုင္းတုံးမ်ားကို ေ၀ခါ၊ မိုးညႇင္းအ ေနာက္ဘက္ရွိ နန္႔ခ်ီေမွာ္ေဒသ၊ ေမာ္ဟန္၊ ေမာ္လူးေဒသႏွင့္ တာ မခံ၊ ေဟာင္ပါး စသည့္ေဒသမ်ား တြင္လည္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။

    ယေန႔အခါတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရ၏ အစီအစဥ္ျဖင့္ ေက်ာက္ စိမ္းတြင္းထြက္မ်ားကို ဖားကန္႔ လံုးခင္ေဒသမ်ားတြင္ ဥ႐ုစရစ္ ျဖဳန္းေက်ာက္လႊာႀကီးမ်ားမွ အက်ိဳး တူလုပ္ကြက္ (၁၄၉)ကြက္ႏွင့္ ပုဂ လိကလုပ္ကြက္ေပါင္း (၁၀၀၀) ေက်ာ္ သတ္မွတ္ကာ တူးေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါသည္။ ယင္း ေဒသ၌ လုပ္ကြက္အသီးသီးက ေနရာအသီးသီးတြင္ အမိုးဖြင့္စ နစ္    (open pit mining system)   ျဖင့္ စက္ယႏၲရားႀကီးမ်ားကို အသံုး ျပဳကာ ေန႔ညမျပတ္ အရွိန္အဟုန္ ျဖင့္ (မွတ္ခ်က္-အစုိးရႏွင့္ ေကအုိင္ေအတုိက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္မႈႈမ်ား မရပ္နားခင္အခ်ိန္အထိ) တူးေဖာ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။    ထုိသုိ႔ေသာ

တူးေဖာ္ေရး စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေနာက္ေနာင္ျဖစ္ေပၚ လာႏုိင္သည့္ ပတ္၀န္းက်င္ေရးရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈႈမ်ားကို ပတ္၀န္းက်င္ေရးရာ  ဘူမိေဗဒ    (Environmental Geology)   ႐ႈႈေထာင့္မွ ေျမၿပိဳျခင္း၊ အနည္အႏွစ္မ်ား အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ စီးဆင္း ျခင္း၊ ေရႀကီးေရလွ်ံျခင္း၊ သဘာ၀ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ ပ်က္စီးျခင္း၊ သဘာ၀သစ္ေတာမ်ား ပ်က္စီးျခင္း စသည့္  သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊  ေနရာထုိင္ခင္းေရႊ႕ ေျပာင္းရျခင္း၊ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ ဆံုး႐ံႈႈးရျခင္း၊  ေစ်းကြက္ ထိခုိက္နစ္နာမႈႈမ်ား စေသာ လူမႈႈ စီးပြားဆုိင္ရာ နစ္နာမႈႈ     (Socio-economic impacts)    သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို  စနစ္တက်  ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါ သည္။

    လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အက်ိဳး တူလုပ္ကြက္မ်ား၊ ပုဂလိကလုပ္ ကြက္မ်ား စသည္တုိ႔သည္ မိမိတို႔ လုပ္ကြက္ ေနရာအတြင္း၌ မတူ ညီေသာ တူးေဖာ္မႈႈႏႈႈန္းထားမ်ား ျဖင့္ ေအာက္ေျခကို ႏိႈႈက္၍ လုပ္ ကိုင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းေၾကာင့္ မတ္ ေစာက္ေသာ တြင္းနက္ႀကီးမ်ား ေနရာအႏွံ႔အျပားတြင္ ျဖစ္ေပၚ လ်က္ရွိသည္။ ထုိတြင္းနက္ႀကီး မ်ား၏ ေလွ်ာေစာက္မ်ားမွာ မတ္ ေစာက္၍ နက္႐ႈႈိင္းေသာေၾကာင့္ ေျမၿပိဳမႈႈမ်ားစြာ ျဖစ္ႏုိင္သည့္ အ ေျခအေနမ်ားကို ေတြ႕ျမင္ရပါ သည္။

    ေျမၿပိဳျခင္းေၾကာင့္ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း အႏၲရာယ္ ရွိႏုိင္႐ံု သာမက အနိမ့္ပိုင္းတြင္ရွိသည့္ အခ်ိဳ႕ေသာရြာမ်ား၏ အသက္အိုး အိမ္စည္းစိမ္မ်ားပါ စိုးရိမ္ရသည့္ အေနအထားအခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေတြ႕ ျမင္ႏိုင္သည္။ ေျမၿပိဳမႈႈမ်ားေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈႈးမႈႈမ်ားကို သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္လည္း မၾကာခဏေတြ႕ရတတ္ေသးသည္။ ၄င္းအျပင္ ထိုတြင္းနက္ႀကီးမ်ားသည္ မိုးတြင္းအခါ ေရမ်ားျဖင့္ ျပည့္ေန

တတ္သျဖင့္ ေနာက္တစ္ရာသီ လုပ္ငန္းစတင္ေသာအခါ ဂါလန္သန္းေပါင္း မ်ားစြာေသာေရကို စုပ္ထုတ္ရသည့္ ကုန္က်စရိတ္မွာလည္း မ နည္းေပ။ သည့္အတြက္ မလုိအပ္ ေသာ တူးေဖာ္ေရးကုန္က်စရိတ္    (Mining Cost)    မ်ားစြာကို ေတြ႕ ရွိရသည္။

    ထုိမွ်မက တူးေဖာ္ရွာေဖြ၍ ထြက္ရွိလာေသာ စြန္႔ပစ္ေျမစာ မ်ားကုိ ေတာင္ကုန္းေတာင္ေစာင္း မ်ား၊ ေရစီးေရလာရွိေသာ ေတာင္ၾကား ခ်ိဳင့္၀ွမ္းမ်ား၊ တူးေဖာ္ၿပီးေသာ က်င္းေဟာင္းႀကီးမ်ားတြင္ စနစ္တက်စြန္႔ပစ္ျခင္း မရွိသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထုိစြန္႔ပစ္ေျမစာမ်ားကို မိုးအခါ၌ မိုးေရမ်ားအရွိန္အဟုန္ျဖင့္ သယ္ေဆာင္လာၿပီး ဥ႐ုျမစ္ေၾကာင္း ပိတ္ဆို႔ကာ လံုး ခင္၊ ဖားကန္႔၊ စိမ္းေတာင္ေဒသ မ်ားတြင္ ေရႀကီးျခင္း၊ အနည္အ ႏွစ္မ်ား ဖံုးလႊမ္းျခင္း စသည္တို႔ကို ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေတြ႕ႀကံဳရသည္။ စြန္႔ပစ္ေျမစာမ်ားကို စနစ္တက် စြန္႔ပစ္မႈႈ မရွိျခင္း၊ သစ္ပင္မ်ား ျပန္ လည္စိုက္ပ်ိဳးမႈႈ မရွိျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ၎င္းေနရာ၌ သဘာ၀သစ္ေတာ ႀကီးမ်ား ဆံုး႐ံႈႈးရသည့္အျပင္ သဘာ၀ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္    (Natu-ral Landform)   လည္း ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈႈးရသည္။ စာေရးသူ ေရာက္

ဖူးေသာ ေဘာ္ဆုိင္းေဒသ၊ နယားဆိပ္ေဒသ၊ ျပင္ႀကီးေတာင္ (မတၱရာ)ေဒသ၊ မိုင္း႐ူးေဒသအစ ရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္ သဘာ၀ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ ပ်က္စီးမႈႈမွာ အလြန္ဆိုး၀ါးသည္။ ခ်ံဳႏြယ္မ်ားျဖင့္ ဖံုးအုပ္ေနေသာ က်င္းေဟာင္း မ်ားသည္ ေထာင္ေခ်ာက္သဖြယ္ ျဖစ္ေန၍ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ အ ေကာင္းအတုိင္းျဖစ္ရန္ပင္ ေ၀းစြ ႏြားပင္ ေက်ာင္း၍ မရေပ။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အေၾကာင္းတရားတို႔ ေၾကာင့္ ရတနာေျမမ်ား၏ နိဂံုးမွာ မလွမပ ျဖစ္သြားတတ္သည္ကိုသတိျပဳသင့္သည္။

    သည့္အျပင္ ရပ္နီးရပ္ေ၀းမွ သန္းခ်ီ၍ ေရာက္ရွိလာေသာ ေက်ာက္ရွာသူလူအုပ္ႀကီးမ်ား ေဒ သအေခၚ(ေရမေဆးရွာသူမ်ား)ကို စြန္႔ပစ္ေျမစာပံုမ်ားၾကားတြင္ သက္စြန္႔ဆံဖ်ားရွာေဖြေနသည္ကို ေတြ႕ ျမင္ႏုိင္သည္။ ဆိုလုိသည္မွာ ယင္း စြန္႔ပစ္ေျမစာပံုမ်ားတြင္ အေလအလြင့္မ်ား မပါရွိပါက ထုိလူအုပ္ႀကီးမ်ား လာေရာက္ရွာေဖြေနစရာအေၾကာင္း မရွိေပ။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ လူ႔စြမ္းအား  (Man Power)   သည္လည္း ဆံုး႐ံႈႈးစရာ မရွိေပ။

    ယေန႔အခ်ိန္အခါတြင္ ျမန္ မာ့ေက်ာက္စိမ္းကို စက္ယႏၲရား ႀကီးမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ အႀကီးအ က်ယ္ရွာေဖြထုတ္ယူလ်က္ရွိပါ သည္။ ျမန္မာမင္းမ်ား လက္ထက္ မွ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အထိ တူးေဖာ္ခဲ့ ေသာ ပမာဏသည္ ယေန႔တစ္ ရက္ တူးေဖာ္ႏႈႈန္းႏွင့္ တူညီေနႏိုင္သည္။

     ဤေနရာတြင္ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ ရတနာမ်ား ဤသို႔တည္ရွိ ေနသည္ဟု ေရွးပေ၀သဏီက တည္းက သိရွိၿပီးသား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဤကဲ့သို႔ေသာ ရတနာ မ်ိဳးကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ တစ္ႏုိင္ငံတည္း တြင္သာ ရွိသည္ကို သတိျပဳသင့္ သည္။ မ်ားမ်ားတူး၊ မ်ားမ်ားရွာ၊ မ်ားမ်ားေတြ႕၊ မ်ားမ်ားေရာင္းက ေရရွည္၌ ေစ်းကြက္တြင္မ်ားစြာ နစ္နာမႈႈရွိႏုိင္သည္။

    ေနာက္ဆံုး၌ စာေရးသူ အ ႀကံျပဳတင္ျပလိုသည္မွာ ပတ္၀န္း က်င္ေရးရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္ မႈႈမ်ား ေလ်ာ့က်ေစရန္၊ မလိုအပ္ ေသာ တူးေဖာ္ေရးကုန္က်စရိတ္   (Mining Cost)   မ်ားမရွိရန္၊ အ ေလအလြင့္ နည္းပါးေစရန္၊ ႏုိင္ငံေတာ္၏ လူ႔စြမ္းအား   (Man Power)   မ်ား ေလလြင့္ဆံုး႐ံႈႈးမႈႈမရွိ ေစရန္ႏွင့္ ေစ်းကြက္တြင္ မ်ားစြာ နစ္နာဆံုး႐ံႈႈးမႈႈ မရွိေစရန္စသည္တုိ႔ အတြက္ တူးေဖာ္ေရးမူ၀ါဒ   (Mining Policy)   ႏွင့္ တူးေဖာ္ေရးစနစ္   (Mining Method)   တုိ႔အျပင္ ေရာင္း၀ယ္မႈႈပံုစံ    (Marketing System)    ကိုပါ ေျပာင္းလဲေဆာင္ ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။ တူးေဖာ္ေရး မူ၀ါဒ အေနျဖင့္ အက်ိဳးတူလုပ္ ကြက္မ်ားအစား ႏုိင္ငံေတာ္မွ တစ္ဦးတည္း ကြပ္ကြဲ၍ ေအာက္တြင္အၾကံျပဳထားသည့္အတုိင္း   ေရရွည္ခံတန္ဖိုးရွိ   တူးေဖာ္ေရးစနစ္အျဖစ္ အဆင့္လိုက္တူး ေဖာ္ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ ေရာင္း ၀ယ္မႈႈပံုစံအေနျဖင့္ ေက်ာက္႐ိုင္း တံုးမ်ားအတုိင္း ေရာင္းခ်မည့္အ စား ပိုမိုတန္ဖိုးရႏုိင္ေသာ အႏုပ ညာ လက္ရာမ်ား ဖန္တီး၍ ေရာင္း ခ်သင့္သည္။ ထို႔အျပင္ တစ္ဖက္ တစ္လမ္းမွလည္း ေစ်းကြက္ကို စိုး မိုးႏုိင္ရန္ ပညာရွင္မ်ားက နည္း ဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္သင့္ သည္ဟု အႀကံျပဳတင္ျပလုိက္ရပါ သည္။               ။